ارزیابی و پایش سیاست‌های تأمین مسکن گروه‌های کم‌درآمد شهری از منظر شاخص‌های پایداری مسکن (مطالعة موردی: مسکن مهر گرگان)

مقولة مسکن بسیار گسترده است و ابعاد مختلف مکانی، معماری، کالبدی- فیزیکی، اقتصادی و اجتماعی دارد. برای تأمین این کالا دولت‌ها سیاست‌های مختلفی را در پیش گرفته‌اند؛ به‌گونه‌ای که دورة پس از انقلاب سیاست‌های متنوعی در حوزة تأمین مسکن به‌منظور حمایت از اقشار و گروه‌های کم‌درآمد در کشور مدنظر قرار گرفت. یکی از مهم‌ترین و پرهزینه‌ترین سیاست‌های تأمین مسکن اقشار کم‌درآمد در کشور ایران، سیاست مسکن مهر است. هدف از پژوهش حاضر، سنجش طرح مسکن مهر زیتون شهر گرگان از منظر شاخص‌های پایداری مسکن شهری است. پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است که در قالب چهار شاخص پایداری کالبدی، اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و زیست‌بوم سنجیده شده است. همچنین تجزیه و تحلیل داده‌ها و اطلاعات به‌کمک نرم‌افزار SPSS و آزمون فریدمن، الگوی ضریب هم‌بستگی پیرسون و آزمون t تک‌نمونه‌ای صورت گرفته است. نتایج آزمون فریدمن نشان می‌دهد پایین‌ترین وضعیت شاخص‌های پایداری مسکن در میان مؤلفه‌های بعد کالبدی به نوع مصالح برمی‌گردد. بیشتر سطح جنبه‌های اقتصادی مسکن مهر نیز به قیمت تمام‌شدة مسکن مربوط است. در ابعاد اجتماعی- فرهنگی حفظ حریم خصوصی خانوارها، پایین‌ترین میزان را دارد. از مؤلفه‌های زیست‌محیطی کمترین میزان با نبود فضای پارک و فضای سبز مرتبط است. بیشترین میزان هم‌بستگی میان ابعاد فرهنگی و کالبدی مسکن است که نوع هم‌بستگی مثبت و ضریب هم‌بستگی 46/0 است. این عدد نشان می‌دهد که با افزایش میزان نارضایتی از وضعیت مؤلفه‌های پایداری کالبدی مسکن، سطح نارضایتی از شاخص‌های پایداری فرهنگی مسکن مهر نیز بیشتر می‌شود؛ به‌طوری‌که شیوة ساخت و طراحی، نحوة فضاسازی و معماری و ابزار و وسایل استفاده‌شده با شرایط اقلیمی و بومی مردم سازگار نیست و به فضای خصوصی خانواده توجهی نکرده است.